Figuurlijk taalgebruik – de kerfstok

Figuurlijk taalgebruik, en dus gezegdes, kun je te pas en te onpas gebruiken. Het verfraait de taal en de communicatie tussen mensen. Ik houd er van. En omdat ik er zo van houd, neem ik iedere week een gezegde onder de loep.

Het gezegde: iets op zijn kerfstok hebben

Een veelgebruikt gezegde. Maar wat betekent het eigenlijk? Je gebruikt het vooral wanneer je van iemand vindt dat hij of zij iets heeft gedaan wat niet echt goedgekeurd kan worden. Het kan eigenlijk niet door de beugel (daar is er al weer één)!

Maar wat is nou eigenlijk een kerfstok? Waar komt dit gezegde vandaan? Een kerfstok was vroeger, in de tijden van de herbergen, een stokje waar de eigenaar van een herberg of café in kerfde. Ze kerfden er streepjes in voor klanten die een schuld hadden voor hun drankjes. Er waren twee stokjes: een voor de schuldeiser en een voor de schuldenaar. De schuldeiser kerfde beide stokjes tegelijkertijd. Op deze manier kon de ‘rekening’ niet vervalst worden.

De sneetjes werden gemaakt met een mes of een scherpe steen. Je kunt het zetten van de sneetjes vergelijken met het hedendaagse turven.

Waarschijnlijk gaat het gezegde: iets op eigen houtje doen ook terug naar de kerfstok, het houtje. Als je dus iets op eigen houtje doet, dan betrek je daar geen anderen bij.

Zo zie je maar: een gezegde gebruik je erg snel. Maar over de herkomst denk je niet altijd na. De figuurlijke betekenis is dan eerder voor handen dan de letterlijke betekenis. De volgende keer weer een nieuw gezegde! Heb je suggesties? Laat het mij dan weten!